Küba’nın Covid-19 aşı adayları: Soberana'lar

 

Küba biyoteknoloji alanında önemli başarılara imza atmış bir ülke.  Şimdi de Covid-19 etkeni SARS-COV-2 virüsüne karşı kolları sıvadı.

Küba’daki aşı çalışmaları Mart ayında virüsün izole edilmesiyle birlikte başladı ve Mayıs ayında kurumlar arasındaki işbirliğinin sağlanmasıyla yeni bir evreye geçti.

Aşının ismi Soberana 1. Soberana “egemenlik” anlamına geliyor ve Kübalılar ülkenin bu alandaki başarılarının ulusal egemenliklerine güç kattığını vurgulamak için aşılarına bu ismi verdiler.

DSÖ tarafından dünyadaki 30. aşı çalışması olarak onaylanan Soberana 1 Latin Amerika ve Karayipler bölgesinin ilk aşısı olma özelliğini de taşıyor.

Araştırma süreci Ocak 2021’de tamamlanmış olacak

Küba faz-3 de dahil klinik deneyleri 11 Ocak’ta tamamlamış ve 15 Şubat’ta da araştırmanın sonuçlarını yayımlamış olmayı hedefliyor. Eğer süreç planlandığı gibi gelişirse 2021’in bahar döneminden itibaren toplumu aşılamaya da başlayacak.

Küba şimdiden milyonlarca dozun üretimini hedefleyen bir strateji üzerinde de çalışıyor.

Soberana 1’in insan deneylerine Ağustos’ta başlandı

Soberana 1’in faz-1 ve 2 deneylerini Finlay Enstitüsü ile Havana Kimyasal ve Biyomoleküler Sentez Laboratuvarı birlikte yürütüyorlar. 24 Ağustos’ta başlayan faz-1 deneylerine 19-59 yaş arasındaki 20 gönüllü katıldı. Bu aşamada bir sorun çıkmaması üzerine 2 Eylül’de 60-80 yaş arasındaki 20 gönüllüye daha aşı yapıldı. Soberana 1 sıfırıncı ve 28. günlerde olmak üzere iki kez uygulanacak.

Faz-1’in esas amacı aşının yan etkilerini gözlemlemek. Faz-1 ve 2 deneyleri toplamda 676 gönüllü üzerinde gerçekleştirilecek.

Finlay Enstitüsü’nün araştırmacıları 10 Eylül'de Pan Amerikan ve Dünya Sağlık Örgütü temsilcileriyle yaptıkları görüşmede Soberana 1'in sınırlı yan etkiler gösterdi bilgisini paylaştılar.

Finlay Enstitüsü 30 yıldan daha uzun süreden beri aşı geliştirme çalışmaları yapıyor ve daha önce yaşanmış salgınlardan ciddi derecede deneyim biriktirmiş durumda.

Biyoteknoloji alanındaki araştırmalarda çok merkezli işbirliği

Soberana’nın araştırma süreci Küba’daki araştırma geliştirme faaliyetlerinin yapısı hakkında da fikir veriyor. Bu projede hepsi birer devlet kurumu olan Finlay Aşı Enstitüsü, Moleküler İmmünoloji Merkezi, Havana Üniversitesi ve Biyomoleküler Sentez Laboratuvarı birlikte çalışıyorlar.

Soberana aşı çalışmaları Küba Devlet İlaç, Ekipman ve Cihaz Kalite Kontrol Merkezi (Cecmed) tarafından onaylanmış durumda. Cecmed 2010 yılında DSÖ tarafından 4. seviye düzenleyici otorite olarak tanınmıştı.

Soberana 1’den sonra Soberana 2

Finlay Enstitüsü’nün bilim insanları dünyadaki diğer aşı çalışmalarının deneyimlerinden yararlanarak ikinci bir aşı üzerinde daha (Soberana 2) çalışıyorlar. Soberana 2’nin klinik deneylerine Ekim ayı içinde başlanacak.

Protein temelli rekombinant aşılar

Küba'nın aşıları, dünyada halen üzerinde çalışılmakta olan diğer Covid-19 aşılarının pek çoğunun aksine, adenovirüs ya da inaktive virüs aşısı olmayıp, protein temelli rekombinant aşılar. 

Bu aşı teknolojisi, geleneksel aşılar olarak nitelenen aktif ve inaktif aşıların pek çok olumsuzluğundan (yan etki, bağışıklık düzeyinin düşüklüğü, aşının kendisinin enfeksiyona neden olabilmesi gibi) muaftır ve biyoteknolojik aşılar olarak sınıflandırılır.

Rekombinant aşılar, kendisine karşı aşı geliştirilecek mikroorganizmanın antijenik bileşenini kodlayan genin çıkarılıp, bir başka mikroorganizmanın genetik materyaline entegre edilmesi suretiyle geliştirilir.

 

https://www.aa.com.tr/en/americas/cuba-to-begin-clinical-trials-of-covid-19-vaccine-/1947388

https://today.caricom.org/2020/09/02/cuba-begins-clinical-trials-of-covid-19-vaccine/

http://en.granma.cu/cuba/2020-08-20/cuba-moves-closer-to-our-own-covid-19-vaccine

http://en.granma.cu/cuba/2020-09-10/second-group-of-volunteers-join-soberana-clinical-trials

http://www.xinhuanet.com/english/2020-10/04/c_139417547.htm

http://www.mikrobiyoloji.org/TR/Genel/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFFA79D6F5E6C1B43FF4B5119729FFAA2F9

http://www.kubadostluk.org/kubanin-korona-asisi-ne-durumda-ne-zaman-hazir-olacak/