Kamucu sağlık sistemi nedir?

Kamucu sağlık sisteminde özel sağlık kuruluşlarının yeri var mıdır?

 

Bir sağlık sistemi hizmet üretimi ve hizmetin finansmanı olarak iki bileşenden oluşur.

Kamucu sağlık sistemi bu iki bileşenin tümüyle kamunun elinde olduğu sistemi tanımlar.

*****

Hizmet üretimi (hastaneler, birinci basamak kurumları, dispanserler, sağlık merkezleri, poliklinikler, vb ve sağlık personeli) ile hizmetin finansmanı (bir şekilde toplumdan alınan ve harcanan para) kamusal olduğu ve özel üretim ve finansman seçenekleri tümüyle dışlandığı taktirde, ancak bu durumda kamucu sağlık sisteminden söz edebiliriz.

Eğer hizmet üreten kamuya ait bir sağlık kurumunun içinde, özel bir şirketten kiralanmış bir cihaz, taşeron şirketin çalıştırdığı bir işçi varsa, kurumda hekimler para karşılığı muayene, ameliyat yapıyorsa; o kurum kamu kurumu olmaktan çıkar.

Sağlık sistemi içinde herhangi bir özel sağlık kurumu (özel hastane, özel muayenehane, özel laboratuvar, özel poliklinik…) bulunuyorsa, o sistem kamucu değildir.

*****

Kamucu finansman ise genel vergiler ile kamu sigortası primlerinden oluşur. Bunların yanında katkı payı, muayene parası, fark, cepten harcama gibi finansman seçenekleri de yer alıyorsa (niceliklerinden bağımsız olarak) sistem kamucu değildir.

Kamuya ait bir hastanede personele performansa göre ödeme yapılıyorsa, hastane özel sağlık sigortalarına hizmet satıyorsa; o kurum yine kamu kurumu olarak nitelenemez.

 

Kamu finansmanında vergi, kamu sigortası karşısında tercih edilir olanıdır. Bunun nedeni vergi sisteminin makroekonomik verimliliğinin (harcanan para karşısında elde edilen sağlık sonucu) daha yüksek olmasıdır. Ayrıca kamu sağlık sigortasına hemen her zaman özel finansman seçenekleri de eşlik eder. Kamu sigortacılığı aslında fark, katkı payı, cepten ödeme gibi özel finansman seçeneklerine geçişin bir basamağı olarak kullanılır..

Finansmanda özel sağlık sigortacılığının yer alması sağlık sistemini kamucu olmaktan çıkarır.

*****

Kamucu sağlık sistemi devletleştirmedir, devlet eliyle yönetilir, tüm kurumlar, personel ve finansman devletin elindedir.

*****

Sağlıkta kamuculuğu savunup, piyasaya karşı çıkıp, hangi gerekçeyle olursa olsun, sistemde özel sağlık kurumlarına, özel finansman seçeneklerine yer vermek, bunların kimi yararlarının ve kamuya göre üstünlüklerinin olabileceğini ifade ve/veya ima etmek özelleştirmeyi ve piyasacılığı savunmak, sahte kamuculuk anlamına gelir.