Dünya Sağlık Örgütü Sinovac’a nasıl acil kullanım izni verdi?

DSÖ birkaç gün önce Sinovac aşısına acil kullanım izni verdi. Aşının uluslararası güvenlik, koruyuculuk ve imalat standartlarını karşıladığını belirtti.

DSÖ’nün Sinovac’la ilgili değerlendirmesi

DSÖ Sinovac’ın 18 yaş ve üzerindeki bireylere, 2 ya da 4 hafta arayla 2 doz olarak uygulanmasını önerdi. Aşının koruyuculuğunu %51 ve hastane yatışlarını önleme oranını da %100 olarak bildirdi.

60 yaş üzerindeki yaşlılarda yapılmış bilimsel çalışmaların yetersizliği nedeniyle bu yaş grubundaki koruyuculuğunun tahmin edilemeyeceğini açıkladı. Buna rağmen, bir tutarsızlık sergileyerek aşının uygulanmasında bir üst yaş sınırlaması yapmadı. (1)

DSÖ’nün Sinovac’la ilgili araştırmalar konusundaki değerlendirmesi

DSÖ’nün ilgili teknik komisyonu acil kullanım iznine zemin oluşturmak üzere 1 ay önce bir rapor yayımlamış ve bu raporda Sinovac ile ilgili araştırma verilerinin yan etkiler konusundaki güvenilirliğini düşük, 60 yaş ve daha yaşlı bireylerdeki koruyuculuğuna ilişkin güvenilirliğini de orta derecede sınıflandırmıştı.(2)

DSÖ Sinovac’ı bu güvenilmezlikler ortamında onaylamış oldu.

Sinovac’ın yaşlılardaki koruyuculuğu düşük

DSÖ uygulanmada bir üst yaş sınırlaması yapmamış olsa da Sinovac’ın 70 yaş üzerindeki koruyuculuğunun çok düşük olduğu biliniyor.

Nitekim, Brezilya’da Brezilya varyantının hakim olduğu bir dönemde (17 Ocak 2021-29 Nisan 2021) yaşlılarla yapılan bir vaka kontrol araştırması aşının koruyuculuğunun 70 yaş üzerindeki grupta tek dozdan sonra %18,2, 2. dozu izleyen 14 günden sonraki dönemde ise %41,6 olduğunu gösteriyor. 2. dozdan sonraki koruyuculuk 70-74 yaşta %61,8, 75-79 yaşta %48,9 ve 79 üzerinde %28,0 olarak veriliyor.(3)

Sinovac’ın hastane yatışlarını ve ölümleri önleme oranı %100 değil

Öte yandan DSÖ’nün Sinovac’ın hastane yatışlarını önleme oranının %100 olduğuna dair bilgisi de tartışmalı. Zira Brezilya’nın 45.000 nüfuslu Serrana kasabasında yapılan bir araştırma, erişkin nüfusun %95’inin Sinovac ile aşılanmasından sonra bile ölümlerdeki düşüşün %95, hastane yatışlarındaki düşüşün ise %86 olduğunu bildiriyor.(4)

DSÖ neden Sinovac’ı onayladı?

Dolayısıyla DSÖ aşının yaşlılardaki koruyuculuğu ve yan etkileri konularındaki verilere güvenilemeyeceği yönündeki uyarılara rağmen Sinovac’a acil kullanım onayı verirken, verdiği izinde aşının hastane yatışlarını %100 oranında engellediği gibi yanlış veriler de kullanmış oldu.

Aslına bakılırsa hakkındaki araştırma verileri güvenilmez bulunan bir aşı adayına kullanım izni verilmemesi gerekir. Buna rağmen DSÖ’nün Sinovac’a verdiği acil kullanım izni muhtemelen tüm dünyada aşı tedariki konusunda yaşanan sorunlarla ilgili.

Bir başka ifadeyle DSÖ’nün kararı “hiç yoktan iyidir” mantığına dayanıyor. Kabul edilebilir mi? Tartışmalı.

1-https://www.who.int/news/item/01-06-2021-who-validates-sinovac-covid-19-vaccine-for-emergency-use-and-issues-interim-policy-recommendations

2-https://cdn.who.int/media/docs/default-source/immunization/sage/2021/april/5_sage29apr2021_critical-evidence_sinovac.pdf?sfvrsn=2488098d_5

3-https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2021.05.19.21257472v2.full

4-https://www.globaltimes.cn/page/202106/1225031.shtml