Çin-Sinovac aşısıyla ilgili gerçekler

Dünyada şu anda dört aşı faz 3 aşamasını tamamlamak ve yaygın kullanıma girmek üzere-girdi.

ABD-Alman Pfizer-BionTech’in ürettiği mRNA aşısı, ABD Moderna’nın ürettiği mRNA aşısı, Çin Sinovac’ın ürettiği cansız aşı, Rusya-Gamaleya Enstitüsü'nün ürettiği vektör aşısı.

Pfizer-BionTech ile Moderna’nın aşılarına yüksek gelirli ülkeler el koyduğu, bu firmaların üretim kapasitesi 2021’de bile dünyanın ihtiyacını karşılamaya yetmeyeceği için Sağlık Bakanlığı çareyi Sinovac ile sözleşme yapmakta buldu.

Şu anda dünyada çok büyük bir potansiyel Covid aşı piyasası mevcut. Aşı firmaları bu piyasayı ele geçirmek için her şeyi yapıyorlar.

Bu kapsamda geçtiğimiz hafta içinde, Washington Post gazetesi Sinovac CEO’sunun 2016’da firmanın ürettiği bir aşıya erken onay almak amacıyla Çinli yetkililere verdiği rüşvet haberini yeniden servis etti.

Oysa aynı gazete 2012’de Pfizer’ın değişik ülkelerin ilgili yöneticilerine aynı amaçla dağıttığı rüşveti haberleştirmişti.

Her tür araçla yürütülen rekabetin tam bir kaosa yol açtığı, aşı konusunda zaten kararsız olan insanların zihnini iyice bulandırdığı, sağlık otoritelerine ve bilime yönelik güveni yerle bir ettiği açık. Bu durum aşılarla ilgili bilgilerin duyurulmasını daha da önemli kılıyor.

Sinovac aşısıyla ilgili gerçekler şöyle:

Sinovac aşı firması

1-Sinovac firması 1993 yılında kuruldu. Özel bir şirket. Aşı araştırmaları ve üretimi yapıyor. Enterovirüs, hepatit A, inaktive hepatit A ve B, grip aşıları üretiyor. Ürettiklerini hem ülke içinde hem de bölgedeki diğer ülkelere satıyor.

Aşının adı: Coronavac

2-Sinovac’ın geliştirdiği Covid-19 aşısının adı Coronavac.

İnsan deneylerinin başlangıç tarihi

3-Coronavac’ın klinik-insan deneyleri Nisan 2020 ortasından itibaren başladı.

Faz-3 tarih ve yeri

4-Faz-3 aşamasına Temmuz ayından itibaren Çin, Brezilya, Şili, Endonezya, Filipinler ve Türkiye’de geçildi.

5-Türkiye’deki faz-3 25 merkezde 13.000 kişi üzerinde yürütülüyor. Çalışmalar Ekim ayı ortasında sağlık personeliyle başlatıldı.

6-Brezilya’daki faz-3 araştırması bir gönüllünün intihar etmesi üzerine 10 Kasım’da durduruldu, ancak ölüm nedeni netleşince 11 Kasım’da devam kararı alındı.

Coronavac’ın tipi

7-Coronavac ölü bir aşı. Yani SARS-COV-2’nin virülansının azaltılmasıyla elde ediliyor. Bu tip aşılar geleneksel aşılar olarak niteleniyor. Bunun nedeni cansız aşı teknolojisinin insanlık tarihinin ilk aşı üretim teknolojisi olması. Çocuk felci, hepatit B, kuduz aşıları da bu gruptadır.

8-Coronavac cansız aşı olduğu için yan etkileri canlı aşılara (kızamık, kabakulak, kızamıkçık gibi) göre daha azdır. Ancak yine aynı nedenle koruyucu etkisi de daha az ve daha kısa süreli olabilir.

Faz-1/2 sonuçları

9-Coronavac’ın randomize, çift kör, plasebo kontrollü olarak 18-59 yaş arasındaki erişkin bireylerde yapılan faz-1/2 klinik deneylerinin sonuçları 17 Kasım 2020’de Lancet dergisinde yayımlandı. Aşı yapılan gönüllü grup, aşılama zamanı (bir grup 0 ve 14. günde, bir grup da 0 ve 28. günde aşılanmak suretiyle) ve etken maddenin miktarına (3 mikrogram ve 6 mikrogram olmak üzere) göre kendi içinde bölündü. Bütün bunlardan anlaşılacağı üzere Sinovac faz 1-2’de gerekli bütün bilimsel prosedürleri yerine getirmişti. Bu aşamadaki klinik deneylerin amacı özellikle aşının yan etkilerini saptamaktır. Etkinlik için faz-3’ü gerçekleştirmek gerekir. Ancak faz3’de de yan etkiler kaydedilir.

Coronavac hangi yaşlara yapılabilecek?

10-Görüldüğü gibi Coronavac’ın faz-1/2’si 18 yaş ve altındaki grubu kapsamaz. Ancak bu diğer tüm aşılar için de (Pfizer-BionTech aşısı 16 yaş ve altında denenmemiştir) geçerlidir. Dolayısıyla söz konusu aşılar bugün için ancak 18 yaş üzerindekilere uygulanabilecek durumdadır.

11-Yaşla ilgili bir diğer konu 60 yaş ve üzerindeki gruptur. Kimileri Coronavac’ın faz-3 aşamasına 60 yaş ve üzeri yaşlıların dahil edilmediğini, dolayısıyla aşının bu gruba uygulanmasının hata olacağını belirtse de bu doğru değil. Türkiye’de faz-3’e dahil edilen grupta 60 yaş ve üzerinde birey yok ama, Brezilya’da 13.060 kişi üzerinde yürütülen faz-3’de 1.500 tane 60 yaş ve üzerinde kişi yer alıyor.

Faz-3 sonuçları ne zaman duyurulacak?

12-Sinovac erken aşama faz-3 sonuçlarını Aralık ayının sonuna (bir yetkili 15 Aralık olarak tarih verdi) doğru duyuracağını açıkladı. Ancak kızışan rekabet ortamı nedeniyle bu tarihin öne çekileceği tahmin edilebilir.

Coronavac’a güvenebilir miyiz?

13-Coronavac’ın yan etkilerinin (enjeksiyon yerinde ağrı, halsizlik gibi) diğer aşılardan farksız olduğu anlaşılıyor. Koruyuculuk oranı hakkında konuşabilmek içinse erken faz-3 sonuçlarının açıklanmasını beklemek gerekecek.

Coronavac’ın saklanma koşulları

14-Coronavac 2-8 derecede, yani buzdolabı ortamında 3 yıla kadar saklanabiliyor. Bu onun çok önemli bir avantajı. Çünkü, uzuh süreli saklama için Pfizer-Biontech aşısında -70, Moderna aşısında da -20 derecede saklama koşulu gerekiyor.

Sağlık Bakanlığı ne diyor, ne yapıyor?

15-Sağlık Bakanı da faz-3 araştırması erken sonuçları görülmeden ve ithal edilen aşılara yurt dışında akredite edilmiş ilgili kurumlarca gerekli biyogüvenlik analizleri yapılmadan yaygın uygulamaya geçilmeyeceğini açıkladı. Kamuoyunun bu açıklamaların takipçisi olması gerekir.

Coronavac ülkemizde ne zaman uygulanabilir?

16-Bu bilgilerden anlaşıldığı gibi yaygın aşının uygulaması Ocak 2021’den önce olamaz gibi görünüyor.

Coronavac’ın halen uygulandığı bir ülke var mı?

17-Çin, geçtiğimiz Temmuz ayından beri Coronavac’ın uygulanmasına onay vermiş durumda. Bildirildiğine göre şimdiye kadar birkaç yüz bin Çinli bu aşıyı yaptırdı.

http://www.sinovac.com/?optionid=439

http://www.mikrobiyoloji.org/TR/Genel/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFFA79D6F5E6C1B43FF4B5119729FFAA2F9

https://www.thelancet.com/journals/laninf/article/PIIS1473-3099(20)30843-4/fulltext

https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-55162850                                                          

https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirus-indonesia-vaccine/indonesias-bio-farma-says-interim-data-for-sinovac-vaccine-shows-up-to-97-efficacy-idUSKBN28I0Y2

https://www.sozcu.com.tr/2020/yazarlar/ismail-saymaz/saglik-bakani-fahrettin-koca-sozcunun-asi-sorularini-yanitladi-cin-asisini-ucuz-diye-degil-guvenilir-diye-aldik-6157581/