Okulların açılması salgını ne kadar etkiledi?

Avrupa’da okullar Eylül başından itibaren açıldı ve salgında şiddetlenmeye yol açtığı ortaya çıkınca da yeniden kapatılmaya başlandı. Ayrıntısını 19 Ekim’de yazmıştım: “Görünen köy kılavuz istemiyordu, Avrupa’da okullar yeniden kapatılıyor.” Bu yazıdan sonra Fransa da üniversiteleri kapatma kararı aldı.

Ülkemizde ise 21 Eylül’de okul öncesi ve ilkokul 1. sınıflar, haftada 1 gün, 30’ar dakikalık toplam 5 ders olacak şekilde yüz yüze eğitime başladı. 28 Eylülde eğitim süresi haftada 2 güne çıkarıldı.

Ardından 12 Ekim’de 2., 3., 4., 8. ve 12. sınıflar ile köy okullarının tamamı haftada 2 gün ve toplam 12-16 saat ders yapılacak şekilde açıldı. Okul öncesi eğitim kurumlarındaysa eğitim haftada 5 güne çıkarıldı.

2 Kasım’da, eğer bir son dakika değişikliği olmazsa, 5. ve 9. sınıflar yüz yüze eğitime başlamış olacak.

Sağlık Bakanı’na sorarsanız okulların açılması salgını etkilemedi

Okulların açıldığı süreçte, Sağlık Bakanı’na okulların açılmasının salgın üzerindeki etkisi sorulmaya başlandı.

Bakan, kendisinden beklendiği gibi, bu soruyu kesin bir dille “hayır” şeklinde yanıtladı.

Hatta bir keresinde okula gitmeyen öğrencilerdeki vaka sayısının okula gidenlerden daha fazla olduğunu bile söyledi.

Okulların açılmasının etkisini değerlendirebilmek için

Salgın sürecinde atılan adımların etkisini anlık olarak değerlendirmek önemlidir. Zira uygulamaya konulan karar bu değerlendirmeye göre belki geri alınacak, belki de aynı yönde daha radikal bir adımın atılabileceği kanaatine varılacaktır.

Okulların açılmasının salgın üzerindeki etkisini değerlendirebilmek için şu analizler yapılmalıdır:

1-     Öğrenciler ile okul çalışanlarında görülen vaka sayıları toplanmalıdır.

2-     Bu grupların ailelerindeki vaka sayıları toplanmalıdır.

3-     Okula başlayan öğrencilerde, okula başlamadan önceki dönemin vaka hızı ile okula başladıktan sonraki dönemin vaka hızı karşılaştırılmalıdır.

4-     Okula başlayan öğrencilerin vaka hızı ile okula başlamayan öğrencilerin vaka hızı karşılaştırılmalıdır.

5-     Okula başlayan öğrenciler için yapılan analizler öğretmenler ve diğer okul çalışanları için de yapılmalıdır.

Elinizde veri varsa bunlar hiç zor olmayan, dört işlemle halledilebilecek hesaplamalardır.

Türkiye’de daha işin başında beliren sorun ise elde veri olmamasıdır. Bunun nedeni de okullar açılmadan önce herhangi bir test ve karar algoritmasının belirlenmemiş olmasıdır.

Yapılması gereken öncelikli şey, eğitim başlamadan önce her okulda bir okul sağlığı biriminin açılması ve öğrenci ve çalışanlara bu birimler tarafından düzenli aralıklarla test uygulanmasıydı. Hiç olmazsa Türkiye’yi temsil edecek bir okul örnekleminde.

Sağlık Bakanı elde veri olmadan, veri sunmadan konuşuyor

Yukarıda tanımladığım sistem olmadığı için, Sağlık Bakanlığı’nın elinde okulların açılmasının salgını etkileyip etkilemediğine dair hiçbir veri bulunmuyor.

Dolayısıyla okulların açılmasının salgın üzerinde etkisi olmadığı yönündeki açıklamalar gerçeği yansıtmıyor ve da yalnızca her şeyin kontrol altında olduğu izlenimini vermeye yönelik siyasi bir anlam taşıyor.

Açıklanan hasta sayıları ne gösteriyor?

Dediğim gibi mevcut verilerle okulların açılmasının salgın üzerindeki etkisine dair bir sonuca ulaşmak imkansız. Bu durum bile Sağlık Bakanlığı’nın salgın yönetiminde ne denli aciz olduğunu göstermeye yeter.

Buna karşılık, Bakanlığın açıkladığı günlük veriler üzerinden konuyla ilgili olarak çok dolaylı bir çıkarımda bulunmak olanaklı. İlgili verileri aşağıdaki tabloda sunuyorum.

İzlendiği gibi okullardaki öğrenci sayısında esas artışa neden olan 12 Ekim açılışı ile birlikte hem hasta/test oranında hem de günlük ölüm sayısında önemli bir yükselme gerçekleşti: Sırasıyla %27 ve %29.

Bu gelişmeyi tek başına okulların açılmasıyla ilişkilendirmek şüphesiz mümkün değil. Ama somut durum şu: Okullar açıldıktan sonra hasta ve ölüm sayılarında önemli artış oldu. Üstelik bu bulgu havaların henüz soğumadığı 19 Ekim’den itibaren, yani okulların açılmasının salgını etkilediğini düşündürtecek şekilde, okullar açıldıktan 1 hafta sonra ortaya çıktı. 

	Günlük hasta/test oranı (%)	Günlük ölüm sayısı
7 Eylül	1,64	57
14 Eylül	1,53	63
21 Eylül	1,54	68
28 Eylül	1,22	65
5 Ekim	1,39	57
12 Ekim	1,40	58
19 Ekim	1,74	75
26 Ekim	1,65	75
31 Ekim	1,78	75

 

 *Fotoğraf Pixabay'dan

 https://drilkerbelek.blogspot.com/2020/10/gorunen-koy-klavuzistemiyordu-avrupada.html