Okullar açılırken Covid-19 test kriterleri değiştirilmeli

20 Eylül tarihli "Karantina dönemindeyiz" başlıklı yazımda, okulların açılması için salgının kontrol altına alınmasının gerek koşul olduğunu belirlemiştim.

21 Eylül tarihli  "Okullar bu ortamda açılabilir mi?" başlıklı yazımda ise okulların açılması öncesinde gereken düzenlemeleri saptamıştım.

Bunlar içinde en önemlilerinden birisi Covid-19 testine ilişkin olanlardır. Zira mevcut vakaları bulabilmek için yaygın test yapılmalıdır. 

Test kriterleri 29 Haziran 2020’den sonra güncellenmedi

Sağlık Bakanlığı Covid-19 Rehberi’nin son olarak 29 Haziran'da güncellenmiş olan "Genel Bilgiler, Epidemiyoloji, Tanı" bölümünde test yapmanın kriteri (Covid-19 hastasıyla yakın temas veya hastaneye yatış gerektirecek kadar ciddi solunum yolu hastalığı yoksa) şöyle tanımlanıyor: "Ateş, öksürük, nefes darlığı, boğaz ağrısı, baş ağrısı, kas ağrıları, tat ve koku alma kaybı, ishal belirti ve bulgularından en az ikisine sahip olmak." (1)

Bu kriter halen öğrenciler, öğretmenler ve diğer okul çalışanları için de geçerli.

Kış mevsiminin yaklaştığı ve okulların teması artıracak kalabalık ortamlar olduğu düşünülürse, hiç bir yakınması olmayanlar da dahil vakaları saptayarak bulaşı önleyebilmek için en uygun yaklaşım okulları açarken ve sonra belli aralıklarla bütün öğrenci ve çalışanların testle taranması iken; yukarıdaki kriter hayli kısıtlayıcıdır ve acilen değiştirilmesi gerekir.

Avrupa’da durum

Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi 21 Ağustos tarihinde okullar için test stratejisini özel olarak belirleyen bir doküman yayımladı: Okullarda Covid-19 Testi Yapmanın Amaçları.

Bu dokümanda okullarda test yapmanın amaçları; a) bulaşı önlemek ve koruyucu önlemleri almak amacıyla öğrenci ve çalışanlarda vakaların erken saptanması ile b) Covid-19 enfeksiyon bulaşında çocukların rolünü ortaya çıkarmayı amaçlayan araştırmalara destek sunmak olarak belirlendi.

Salgın kontrolünde son derece önemli olan her iki amaç da Türkiye’nin gündeminde yer almıyor.

Avrupa Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi'nin bu düzenlemesinde öğrencilere ve çalışanlara test yapmanın tek kriteri, Covid-19 düşündüren yakınma veya bulgulardan herhangi bir tanesine (Türkiye’de olduğu gibi iki değil) sahip olmak olarak saptandı.(2)

10 Ağustos’ta okulları yeniden açan Almanya’da salgında yüksek riskli konumda değerlendirilen Berlin’de ise okullarda ve günlük bakım evlerinde çalışanlar herhangi bir yakınma veya bulguya sahip olmaksızın, istedikleri zaman Covid-19 testi yaptırabiliyorlar.(3)

Öte yandan Avrupa Komisyonu Sağlık ve Gıda Güvenliği Genel Direktörlüğü’nce yayımlanan 17 Eylül 2020 tarihli bir rapor (Avrupa Birliği Sağlık Hazırlığı: Covid-19 İçin Avrupa Birliği Test Yaklaşımı Önerileri) konuyla ilgili olarak şu yaklaşımı getiriyor: 1-Öğretmenler için test kriterlerinin gevşetilmesi, 2-okullarda hızlı test yapma ve filyasyon sisteminin oluşturulması, 3- yakın temaslıların hızla taranması, 4-okullarda vaka kümelerinin ortaya çıkması durumunda yakınma ve bulgu olup olmadığına bakılmaksızın yaygın tarama yapılması, 5- pozitif vakaların hızla izolasyonu.(4)

Türkiye’nin okullarda salgınla mücadele stratejisi yok

Türkiye okulları açıyor, ancak kimi hijyen düzenlemeleri dışında hemen hiçbir kriter belirlemeden.

Okullarda kimlere, hangi sıklıkta, hangi durumlarda test yapılacağı hakkında hiçbir özel düzenleme yok. Okulda vaka saptandığında ne yapılacağı, okulun ya da vaka görülen sınıfın hangi durumda kapatılacağı, yeniden açma için hangi kriterlerin aranacağı konuları tamamen tanımsız. Neredeyse hiç bir okulda okul sağlığı birimi bulunmuyor.

Bu belirsizlik ve eksiklikler, salgının kontrol dışı olduğu günümüz koşullarında, okulları salgının şiddetlenmesine yol açacak yüksek derecede riskli ortamlar haline getirmeye aday.

 *Fotoğraf Pixabay'dan

1-https://covid19.saglik.gov.tr/Eklenti/38597/0/covid-19rehberigenelbilgilerepidemiyolojivetanipdf.pdf

2-https://www.ecdc.europa.eu/sites/default/files/documents/covid-19-objectives-school-testing.pdf

3-https://kcrwberlin.com/2020/09/covid-19-in-berlin-and-germany-what-you-need-to-know/

4-https://ec.europa.eu/health/sites/health/files/preparedness_response/docs/common_testingapproach_covid-19_en.pdf